# पशुलाई नियन्त्रणमा ल्याउने तरिका (Restrain of animals)

 # पशुलाई नियन्त्रणमा ल्याउने तरिका
   (Restrain of animals)


पशुहरुलाई विभिन्न उद्देश्यले नियन्त्रणमा तथा काबुमा ल्याउने तरिकाले Restrain of animals भनिन्छ। पशुलाई नियन्त्रणमा लिँदा विभिन्न तरिका अपनाउन सकिन्छ जुन यसप्रकार छ।
१) भौतिक तरिका(Travis)
२) जुरको डोरीले बाँधेर गरिने तरिका(casting rope)

१) भौतिक तरिका:
              ठूला पशुहरुलाई नियन्त्रणमा  लिन प्रयोग गरिने काठ तथा फलाम द्वारा निर्मित विशेष प्रकारको खोरलाई Traivis भनिन्छ । यसलाई स्थानीय सामग्रीहरु जस्तै: बास काठ तथा फलाम द्वारा बनाउन सकिन्छ। यसको चौडाइ 1m र लम्बाई 1 point 9 मिटर हुनुपर्दछ । त्यस्तै गरी पहिलो काठको उचाइ 1•6m र दोस्रो काठको उचाइ 1•4m र तेस्रो काठको उचाइ 1•2m हुनुपर्दछ र जमिनमुनि काठ 60cm गाडनु पर्दछ। Travis विशेषगरी निम्न उद्देश्यले बनाइन्छ।

१) औषधी खुवाउन को लागि
२) पशुहरुलाई इन्जेक्सन र भ्याक्सीन लगाउनुको लागि
३) तुला पशुहरुलाई कुत्रिमा गर्भाधान (AI) गर्ने
४) Palpation method बाट पशुको भित्री अङ्ग थाहापाउनु को लागि आदि।

२) casting rope:
             ठूला पशुहरुलाई नियन्त्रणमा लिनको निम्ति 12 देखि 15m लामो जुटद्वारा बनेको र सिलाई casting rope भनिन्छ। casting rope विशेष गरी बन्ध्याकरण ( castration) गर्नेको निम्ति प्रयोग गरिन्छ।

पशुलाई casting rope नियन्त्रणमा लिने तरिका निम्न छन्;

१) एउटा छोटो डोरीले बलियो किल्ला वा रुपमा टाउको लाई बाध्ने,
२) सो डोरी किल्लाको तल्लो भागमा बुई नजिक बाध्ने
३) लामो डोरी लिएर एउटा टुप्पो तिर स्थिर गोठलाई बनाइ गाँठो पार्ने र यो गाँठो सुर्के नपर्ने खालको हुनुपर्दछ
४) त्यसपछि पशुको बायाँपट्टि भएको मान्छेले  नबाधेको डोरीको टुप्पो पशुको ढाड माथिबाट पशुको दायाँपट्टी को मानिस तिर लैजानुपर्दछ
५) पशुको छाति ओरिपरी डोरी परेर अलि भएको हुनुपर्दछ र त्यसका डोरिलाई दरिलो गरी नकसिने गरी विस्तारै
६) डोरीलाई फेरि पशुको शरीरको तल बाट घुमाई माथि छिल्लिएर पहिला जस्तै गरी Hip bone को ठिक अघि पर्नेगरी दोस्रो गोठ बनाइ अल्झाउने र डोरीको टुप्पोलाई एकदेखि दुई जनाले तान्ने
७) पशु ठल्ने बित्तिकै टाउको जमिन तब तर्फ राम्ररी उठाउने यसो गर्दा पशु उठ्न सक्दैन र उठ्ने कोशिस गर्न पनि  छोड्दैन।

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

पशुहरूको पहिचान/ पशुहरुलाई चिन्ह लगाउने Identification of farm animals

 Identification of farm animals   पशुहरूको पहिचान/ पशुहरुलाई चिन्ह लगाउने    कुनैपनि पशु फार्ममा क्रम संख्यामा पशुपालन गर्दा हरेक पशुको भो व्यक्तिगत परिचय दिन उत्पादन रेकर्ड राख्न, स्वास्थ्य रेकर्ड राख्न , आदि कार्य को लागि पशुहरुलाई पहिचान दिन आवश्यक छ । पशुहरुलाई पहिचानको गर्ने माध्यमहरु निम्न छन्; १) Ear tagging २) Ear notching ३) Branding ४) Tattoing १) Ear tagging              कुनै पनि पशुको पहिचान गर्नको लागि विभिन्न तीन तथा संख्या वा अक्षर लेखिएको धातु वा रबरबाट निर्मित tag( टप) लगाई पशुको पहिचान गर्न तरिकालाई Ear tagging भनिन्छ। * यो गाई, भैसी ,भेडा , बाख्रा मा निकै प्रचलित तरिका हो। * tag हरुमा फलाम वा प्लास्टिकहरुबाट number अंकित गरिएको हुन्छ * यो tagging machine को साहायताले पशुको कानमा लगाइन्छ २ ) Ear notching * कुनै पनि पशुको पहिचान गर्न सानै उमेरमा कानको टुप्पो वा फेदमा काटेर विभिन्न आकृति तथा चीन्न दुई पशुको पहिचान गर्ने तरिकालाई Ear notching भनिन्छ। * यो विधि विशेषगरी बंगुरमा प्रचलित छ *...
Read more

Dehorning Disbudding

 Dehorning Disbudding पशुहरूको सानै उमेरदेखि सिंग उम्रने नदिइ सिङ्ग डाम्ने प्रक्रियालाई disbudding भनिन्छ। यो बाछाबाछी वा पाडापाडी मा जन्मेको 10 दिन भित्र मा गर्नुपर्दछ।   Disbuding दुई प्रकारबाट गर्न सकिन्छ: १) chemical method(रासायनिक तरिका) २) electrical method (विद्युतीय तरिका) १) chemical method;           Caustic soda coral rod सिङको जरामा घोटने प्रक्रियालाई chemical method भनिन्छ। यो विधि पशुमा 7-10 दिनको उमेरमा गरिन्छ। २) electrical method;            विद्युतीय उपकरणबाट सिंहको जरामा पुर्ने प्रक्रियालाई electrical method भनिन्छ विद्युतीय उपकरणको तापक्रमका 1000°f तापमा 10sec सम्म तताउने। यो विधि पशुमा 7 -10 दिनको उमेरमा गरिन्छ।
Read more

Breeding System (प्रजन्न प्रणाली) Important

  Breeding System (प्रजन्न प्रणाली) Important Species( जात) Breed(नश्ल) Breeding(नश्ल सुधार) # species;         फरकफरक क्रोमोजोमको संख्या भएको विभिन्न विशेषता भएका पशु नश्लहरुको समूहलाई जात भनिन्छ। जस्तै भेडाबाख्रा गाई भैंसी आदि। # Breed;           आकारप्रकार जस्ता शरिरिक बनावट (morphology)  र गुणहरू मिल्दा जुल्दा भएका एउटा क्रोमोजोम संख्या भएका र वंशजका नाताले सम्बन्धित पशुहरूको समूहलाई breed भनिन्छ । जस्तै; जर्सि, होलिस्टेन आदि गाईका नश्ल हुन्। # Breeding           एउटै क्रोमोजोमको नम्बर भएका पशुहरु बिच संसर्ग गराई सन्तान उत्पादन गर्नुलाई नश्ल सुधार भनिन्छ। क्रोमोजोम number नमिल्ने जनावर हरु बीच ससर्ग गराई सन्तान उत्पादन गर्न सकिँदैन। # Breeding मुख्यतया दुई किसिमको हुन्छ; १) Inbreeding(अन्तरसम्बन्धित सम्बन्धबिच प्रजनन) २)cut breeding(असम्बन्धित सम्बन्धबिच प्रजन्न) १) Inbreeding;           एउटै नश्लको नाता ...
Read more