पशु पोषण सम्बन्धी केहि जानकारी

              पशु पोषण सम्बन्धी केहि जानकारी 


सुख्खा पधार्थको आधारमा गाईभैसिलाई आवश्यक पर्ने जम्मा खुराकको ३५% भन्दा कम खुराक घाँस परालबाट उपलब्ध गराएमा दुधको घृताङ्स घट्छ । 

अन्य घासेबालिको तुलनामा कोशेजातका घासे बालिमा बढी क्याल्सियम तत्व पाइने हुँदा पशु ब्याउन भन्दा केही दिन अघि र ब्याएपछी कोशेजातको घाँस खुवाउनाले सिताङ्ग ज्वरोको न्युनिकरण गर्न सकिन्छ ।

 दाना खुवाइरहेको पशु हो भने धेरै कोशे घासको आवश्यकता पर्दैन किनकि दाना र घासेबालि दुबैबाट प्राप्त हुने क्याल्सियमको मात्रा बढी भयो भने पनि सिताङ्ग ज्वरोको सम्भावना बढ्न जान्छ । 

 ब्याउने गाइभैसिलाई ब्याउनु भन्दा २ हप्ता अगाडी देखि नै दाना खुवाउन शुरु गर्नु पर्दछ र दानाको मात्रा बिस्तारै बढाउदै लैजाने यो प्रक्रियाले ब्याएपछी पशुलाइ दुध उत्पादन क्षमता वृद्धि गर्न र दानाको कारण हुने बिरामीलाई न्यूनीकरण गर्न सकिन्छ ।

 क्लोभर घाँस तथा त्व्सयिक प्रजातिका घासमा बढी इस्ट्रोजन नामाक हर्मोन हुने हुनाले बाली जाने समयमा खुवाउनु हुदैन ।

 बन्दा,प्याज,काउली तथा लसुनको घाँस खुवाउदा पनि दुधको स्वाद र गन्धमा असर गर्दछ । अकोशे घासको तुलनामा कोशे घासमा प्रोटिनको मात्रा बढी हुन्छ । 

तसर्थ अकोशे जातको घासलाइ एकल रूपमा खुवाउन भन्दा कोशे जातको घाँससंग मिसाएर खुवाउदा दूध उत्पादनमा वृद्धि हुन् पाडी वा बाच्छी जन्मेको एक वर्ष भित्र नै निकै मोटो भएमा कल्चौडामा रहेको कोशिकाको वृद्धिको साटो बोसो लाग्न थल्छ । 

फलस्वरुप पाडिबाच्छी ब्याएपछी सोछे जस्तो दूध उत्पादन हुनसक्दैन। उन्नत नश्लका बाच्छिलाइ पहिलो बेत करिब २६ महिनामा ब्याउने हिसाबले हेरचाह र स्याहार गर्नुपर्दछ । जस्ले कम उमेरमा ब्याउदा ब्याउन गाह्रो हुने तथा प्रजनन प्रणालिको समस्याहरुलाई न्यूनीकरण गर्न सकिन्छ ।

 पहिलो पटक ब्याएको वा ब्याउने गाइभैसिलाई अन्य गाइभैसिको बथान्बाट छुट्याइ स्याहार गरेमा दूध उत्पादन बढी, चाडैं बाली जाने र तुहिने सम्भावना कम हुन्छ ।

 तोरीको पिना चिसो पानीमा खुवाउदा पशु बस्तुको शरिरको लागी लाभदायक रहन्छ भने आलसको पिना चिसो पानीमा भिजाएर खुवाउदा पशु विष लागेर मर्ने हुन्छ   



Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

पशुहरूको पहिचान/ पशुहरुलाई चिन्ह लगाउने Identification of farm animals

 Identification of farm animals   पशुहरूको पहिचान/ पशुहरुलाई चिन्ह लगाउने    कुनैपनि पशु फार्ममा क्रम संख्यामा पशुपालन गर्दा हरेक पशुको भो व्यक्तिगत परिचय दिन उत्पादन रेकर्ड राख्न, स्वास्थ्य रेकर्ड राख्न , आदि कार्य को लागि पशुहरुलाई पहिचान दिन आवश्यक छ । पशुहरुलाई पहिचानको गर्ने माध्यमहरु निम्न छन्; १) Ear tagging २) Ear notching ३) Branding ४) Tattoing १) Ear tagging              कुनै पनि पशुको पहिचान गर्नको लागि विभिन्न तीन तथा संख्या वा अक्षर लेखिएको धातु वा रबरबाट निर्मित tag( टप) लगाई पशुको पहिचान गर्न तरिकालाई Ear tagging भनिन्छ। * यो गाई, भैसी ,भेडा , बाख्रा मा निकै प्रचलित तरिका हो। * tag हरुमा फलाम वा प्लास्टिकहरुबाट number अंकित गरिएको हुन्छ * यो tagging machine को साहायताले पशुको कानमा लगाइन्छ २ ) Ear notching * कुनै पनि पशुको पहिचान गर्न सानै उमेरमा कानको टुप्पो वा फेदमा काटेर विभिन्न आकृति तथा चीन्न दुई पशुको पहिचान गर्ने तरिकालाई Ear notching भनिन्छ। * यो विधि विशेषगरी बंगुरमा प्रचलित छ *...
Read more

Dehorning Disbudding

 Dehorning Disbudding पशुहरूको सानै उमेरदेखि सिंग उम्रने नदिइ सिङ्ग डाम्ने प्रक्रियालाई disbudding भनिन्छ। यो बाछाबाछी वा पाडापाडी मा जन्मेको 10 दिन भित्र मा गर्नुपर्दछ।   Disbuding दुई प्रकारबाट गर्न सकिन्छ: १) chemical method(रासायनिक तरिका) २) electrical method (विद्युतीय तरिका) १) chemical method;           Caustic soda coral rod सिङको जरामा घोटने प्रक्रियालाई chemical method भनिन्छ। यो विधि पशुमा 7-10 दिनको उमेरमा गरिन्छ। २) electrical method;            विद्युतीय उपकरणबाट सिंहको जरामा पुर्ने प्रक्रियालाई electrical method भनिन्छ विद्युतीय उपकरणको तापक्रमका 1000°f तापमा 10sec सम्म तताउने। यो विधि पशुमा 7 -10 दिनको उमेरमा गरिन्छ।
Read more

Breeding System (प्रजन्न प्रणाली) Important

  Breeding System (प्रजन्न प्रणाली) Important Species( जात) Breed(नश्ल) Breeding(नश्ल सुधार) # species;         फरकफरक क्रोमोजोमको संख्या भएको विभिन्न विशेषता भएका पशु नश्लहरुको समूहलाई जात भनिन्छ। जस्तै भेडाबाख्रा गाई भैंसी आदि। # Breed;           आकारप्रकार जस्ता शरिरिक बनावट (morphology)  र गुणहरू मिल्दा जुल्दा भएका एउटा क्रोमोजोम संख्या भएका र वंशजका नाताले सम्बन्धित पशुहरूको समूहलाई breed भनिन्छ । जस्तै; जर्सि, होलिस्टेन आदि गाईका नश्ल हुन्। # Breeding           एउटै क्रोमोजोमको नम्बर भएका पशुहरु बिच संसर्ग गराई सन्तान उत्पादन गर्नुलाई नश्ल सुधार भनिन्छ। क्रोमोजोम number नमिल्ने जनावर हरु बीच ससर्ग गराई सन्तान उत्पादन गर्न सकिँदैन। # Breeding मुख्यतया दुई किसिमको हुन्छ; १) Inbreeding(अन्तरसम्बन्धित सम्बन्धबिच प्रजनन) २)cut breeding(असम्बन्धित सम्बन्धबिच प्रजन्न) १) Inbreeding;           एउटै नश्लको नाता ...
Read more